تایمر صنعتی چیست؟

تایمر دستگاهی است که برای زمان‌سنجی از آن استفاده می‌شود. تایمر صنعتی در تابلو‌های فرمان و اتوماسیون برای راه‌اندازی خودکار دستگاه‌ و تجهیزات، شروع و راه‌اندازی یک پروسه و فرآیند صنعتی کاربرد دارد.

انواع تایمر صنعتی از لحاظ ساختاری

تایمر‌ها از نظر دسته‌بندی به دو گروه دیجیتال و آنالوگ تقسیم می‌شوند.

تایمر آنالوگ: معمولاً زمانی که سپری‌شده است را نمایش نمی‌دهند، ولی از طریق یک نشانگر وضعیت تایمر را (در حال زمان‌سنجی یا اتمام زمان‌سنجی) را مشخص می‌کند.

تایمر دیجیتال: در تایمر دیجیتال امکان مشاهده زمان تنظیم‌شده و زمان در حال سپری شدن وجود دارد. تایمرهای دیجیتال معمولاً دقیق‌تر از تایمر آنالوگ هستند.

حالت‌های کاری (مد کاری) تایمر صنعتی

مدهای عملکردی تایمرها را می‌توان به 4 دسته تقسیم کرد. این مدهای کاری در برنامه‌نویسی PLCها نیز کاربرد دارد.

مد تأخیر در وصل (ON Delay Timer):

با وصل فرمان ورودی، خروجی پس از سپری شدن زمان تنظیم‌شده، فعال می‌شود و فعال باقی می‌ماند تا سیگنال فرمان قطع شود.

مثال: حک تاریخ تولید روی مواد غذایی: زمانی که محصول به سنسور نوری برسد، طبق زمان مورد نیاز برای حک تاریخ خط متوقف‌شده و با سپری شدن زمان، خط مجدد فعال می‌شود.

مد تأخیر در قطع (Off Delay Timer):

با وصل فرمان ورودی، خروجی نیز وصل خواهد شد و با قطع فرمان ورودی، خروجی پس از سپری شدن زمان تنظیم‌شده قطع خواهد شد.

مثال- فن تهویه: با فشردن کلید فن تهویه، فن شروع به کار می‌کند و با قطع کلید، فن پس از مدت‌زمان تنظیم‌شده، قطع می‌شود.

مد وقفه (Interval Timer):

با وصل فرمان ورودی، خروجی تایمر به مدت‌زمان تنظیم‌شده وصل بوده و بعد از این زمان، قطع می‌گردد .

مثال- پاک کردن سطح خارجی سنسور نوری: پس از عبور قطعه از جلوی سنسور روی نوار نقاله، سیگنالی به Timer ارسال‌شده و تایمر در همان لحظه کمپرسور را فعال کرده و گردوخاک روی سنسور با دمیدن هوا پاک می‌شود و کمپرسور قبل از رسیدن قطعه بعدی، قطع می‌شود.

مد چشمک‌زن (Flicker Timer):

بعد از وصل فرمان ورودی، به مدت‌زمان تنظیمی وصل و سپس قطع خواهد شد و این سیکل ادامه خواهد داشت.

مثال- شناسایی قطعه معیوب در خط تولید: زمانی که سنسور نوری یک محصول نامتعارف را مشاهده می‌کند، به تایمر سیگنالی را ارسال کرده و تایمر را هم به یک نشانگر متصل است و شروع به چشمک‌زن کرده و اپراتور را آگاه می‌سازد.

انواع تایمر  صنعتی:

در ادامه با انواع تایمرهای متداول در برق صنعتی آشنا خواهید شد:

تایمر چپ‌گرد – راست‌گرد: از این تایمر در راه‌اندازی موتورها و چپ‌گرد- راست‌گرد کردن آن‌ها استفاده می‌شود. این تایمر دو رله خروجی دارد و با استفاده از آن می‌توان یک کنترل خودکار روی حرکت چپ و راست موتور داشت. با فعال شدن تایمر، موتور در مدت‌زمان مشخصی در یک‌جهت کار می‌کند(رله A وصل و رله B قطع) و سپس با یک‌زمان تأخیر، در جهت مخالف حرکت می‌کند( رله B وصل و رله A قطع) و این سیکل ادامه می‌یابد.

تایمر استارت مجدد: این تایمر به‌عنوان محافظ استفاده‌شده و به‌صورت ترکیبی در مد تأخیر در وصل ( مانند محافظ یخچال) و مد وقفه کار می‌کند. تایمر استارت مجدد پس از سپری شدن زمان تنظیم‌شده وصل می‌شود و تنها به مدت اندک ( چند ثانیه) فعال خواهد بود و غیرفعال می‌گردد. لذا باید خروجی تایمر به مدار خود نگهدار تابلو وصل شود.

تایمر ستاره مثلث: برای راه‌اندازی موتورها و تبدیل حالت ستاره به مثلث از تایمر ستاره -مثلث استفاده می‌شود.

ساعت فرمان: برای انجام کارهایی یکسان در فواصل زمانی مختلف می‌توان از ساعت فرمان استفاده کرد. ساعت فرمان در مدل‌های روزانه، هفتگی و ماهانه تولید می‌شوند:

• ساعت فرمان روزانه: برای تنظیم عملی ثابت در طی روز. مثلاً هر روز خروجی تایمر در ساعتی معین فعال و در ساعتی مشخص نیز غیرفعال گردد.
• ساعت فرمان هفتگی: چنانچه نیاز دارید در روزهایی خاص از هفته تایمر فعال گردد، از ساعت فرمان هفتگی استفاده می‌کنیم. مثلاً برای زنگ تفریح مدرسه، تنظیم می‌کنیم که از شنبه تا چهارشنبه در ساعت‌هایی مشخص زنگ فعال/غیرفعال شود.
• ساعت فرمان ماهانه: برای انجام پروسه‌هایی که قرار است در روزهای خاصی از ماه انجام گیرد. مثلاً برای آبیاری خودکار در روزهای 1ام، 7ام، 20ام و….. در هر ماه می‌توان از ساعت فرمان ماهانه استفاده کرد.

ساعت نجومی: از ساعت نجومی برای کنترل روشنایی سالن‌ها و معابر استفاده می‌شود. این تایمر به‌صورت خودکار زمان طلوع و غروب خورشید را در حافظه خود داشته و بدون چشمی و خطای ناشی از مواردی نظیر ابری بودن هوا، به‌صورت دقیق روشنایی محل را با توجه به زمان طلوع و غروب خورشید کنترل می‌کند.

تایمرهای همه‌کاره: برای حالت‌های دیگری که به‌صورت عمومی بوده و تایمرهای تخصصی بالا جوابگوی کار نیست، می‌توان از این تایمرها استفاده کرد.

در فیلم زیر به‌مدت یکساعت مهندس امین ایزدی از گروه نماتک انواع تایمر، نکات انتخاب تایمر مناسب و چگونگی نصب و سیم‌بندی تایمر را آموزش می‌دهند:

نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا این مقاله رو کامل تر کنیم!

همچنین اگر در مورد مدل خاصی، نیاز به آموزش بود، حتما در دیدگاه اعلام کنید تا اضافه شود.