آشنایی با کلید حرارتی یا کلید محافظ موتور

کلید محافظ موتور (MPCB) یا کلید حرارتی چیست؟

یکی از تجهیزات اتوماسیون و برق صنعتی که در تابلوهای فرمان موتوری مورداستفاده قرار می‌گیرد، کلید MPCB (مخفف motor protection circuit breaker به معنای مدار حفاظت قطع کننده موتور )است. این کلید با نام “کلید حرارتی” نیز شناخته می‌شود.کلید حرارتی برای حفاظت در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه در موتور استفاده می‌گردد.

سیم‌بندی و عملکرد کلید حرارتی چگونست؟

جهت سیم‌بندی، سه فاز از یک سمت وارد کلید شده و از سمت دیگر خارج می‌شود .
این کلیدها موتور را در برابر دو جریان حفاظت می‌کند:

1. جریان حرارتی: در صورت اعمال بار اضافه به موتور، جریان کشی موتور بیشتر شده و موتور شروع به داغ شدن می‌کند. به این جریان “جریان حرارتی” گفته می‌شود.
2. جریان مغناطیسی: زمانی که در الکتروموتور اتصال کوتاه ( بین دو فاز یا اتصال بدنه و فاز/نول یا اتصال فاز و نول) رخ می‌دهد موتور نیز داغ می‌کند. به این جریان “جریان مغناطیسی” گفته می‌شود.

در زیر شمای فنی این کلیدها را مشاهده می‌کنید:

امکانات جانبی کلیدهای حرارتی

کنتاکت های کمکی

استفاده از این کنتاکت‌ها در مانیتورینگ و مدار فرمان است، که با باز و بسته‌شدن کلید و کنتاکت‌های اصلی ، کنتاکت‌های کمکی نیز تغییر وضعیت می‌دهند. کاربرد این کنتاکت‌ها عبارت‌اند از:

1.  مانیتورینگ روشن/خاموش بودن موتور: با اتصال یک فاز به ترمینال‌های ۱۳ و ۲۱ و اتصال لامپ سیگنال سبز رنگ به ترمینال ۱۴ ، به نشانه روشن بودن موتور و لامپ سیگنال قرمز رنگ به ترمینال ۲۲ ،به نشانه خاموش بودن موتور.
2.  مانیتورینگ از طریق PLC: کافی ست ترمینال‌های ۱۳ و ۲۱ را به ۲۴VDC متصل کنیم و ترمینال‌های ۱۴ و ۲۲ به ورودی‌های دیجیتال PLC

 کنتاکت های خطا

در صورت عملکرد کلید حرارتی به علت جریان حرارتی یا مغناطیسی، این کنتاکت‌ها تغییر وضعیت می‌دهند. این کنتاکت‌ها را نیز می‌توان مانند کنتاکت‌های کمکی سیم‌کشی کرد.

توجه:در صورت باز شدن کلید در حالت عادی، این کنتاکت‌ها تغییر وضعیت نمی‌دهند.

تفاوت کلید حرارتی و بی‌متال

پس از بررسی‌های صورت گرفته توسط تیم مهندسی کوشا الکترونیک دریافتیم که، از لحاظ عملکرد، کلید حرارتی شبیه بی‌متال است. وظیفه هردو ، حفاظت موتور در برابر اضافه جریان است. اما در ساختمان این دو تفاوت‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود، ضریب امنیت کلید حرارتی بیشتر از بی‌متال باشد .

1. بی‌متال مدار فرمان را قطع می‌کند ولی کلید حرارتی مستقیماً سه فاز مدار قدرت را قطع کرده و باعث قطع الکتروموتور می‌شود.
2. کلید حرارتی، موتور را در برابر هر دو جریان حرارتی و مغناطیسی محافظت می‌کند ولی بی‌متال تنها در برابر جریان حرارتی حفاظت دارد.
3. برخلاف بی‌متال، در کلید حرارتی امکان قطع دستی مدار نیز وجود دارد.
4. بی‌متال در برابر دمای محیط بسیار حساس است.

فیلم‌های آموزشی

برای جمع‌بندی ۴ کلیپ برای شما آماده کرده‌ایم:

کلیپ شماره یک:

شرح کامل کلید محافظ موتوری

در این کلیپ با کلید محافظ موتور MPCB و بخش‌های مختلف آن آشنا خواهید شد.

کلیپ شماره دو:

رله کنترل بار یا اضافه بار الکترونیکی

برای حفاظت جریان در رله بی‌متال و کلید راه‌انداز الکتروموتور از خاصیت حرارتی و دو فلزی استفاده می‌شود. در این روش جریان مستقیماً از داخل کلید عبور داده می‌شود اما در رله‌های الکترونیکی اندازه‌گیری به‌صورت غیرمستقیم و با استفاده از خاصیت مغناطیسی صورت می‌گیرد. سیم‌های حامل جریان از داخل کانال‌های مربوطه عبور داده و جریان و زمان رله تنظیم می‌شود. این روش ساده‌تر، دقیق‌تر و ایمن‌تر می‌باشد.

در این مقاله با کلید محافظ موتور، عملکرد و ساختمان آن آشنا شدیم. تجربیات خود از استفاده از این تجهیز را در بخش دیدگاه با ما درمیان بگذارید.