در زمان طراحی تابلو کنترل PLC ، یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین تصمیمات ، نوع حفاظت از تجهیزات در برابر جریان کشی‌های بیش‌ازحد مجاز می‌باشد. مهم‌ترین سؤالی که به ذهن می‌رسد این است که، آیا باید برای هر ماژول ورودی/خروجی یک فیوز مجزا در نظر گرفته شود و یا اینکه برای هر سیگنال تکی نیازمند نصب یک فیوز اختصاصی هستیم؟ امروز تصمیم داریم کمی عمیق‌تر به این موضوع بپردازیم.

۱۰ نکته درباره نصب فیوز:

۱ – در زمان طراحی همیشه از نیازمندی‌های پروژه که توسط مشتری فراهم‌شده است، پیروی کنید. نکته اینکه بیشتر اوقات ازنظر استاندارد الکتریکی مناسب است تا یک فیوز برای هر ماژول ورودی/خروجی دیده شود. بااین‌وجود ممکن است مشتری خواهان نصب یک فیوز برای هر سیگنال ورودی/خروجی (هر تجهیز در فیلد) باشد تا ایجاد مشکل بر روی یک سیگنال در فیلد تنها بر روی همان کانال اثر بگذارد نه تمام ماژول.

۲ – مدارک و اسناد فنی ماژول‌های I/O استفاده‌شده در PLC را برای هر محصول بررسی کنید تا مطمئن شوید که ماژول‌های ورودی/خروجی مطابق با حداقل شرایط ذکرشده توسط تولیدکننده نصب می‌شود.

۳ – عموماً به‌منظور حفاظت کانال‌های سیگنال Input/Output ، استفاده از فیوز نسبت به سیرکت برکرها (circuit breaker) ترجیح داده می‌شود زیرا که سرعت عمل فیوزها در قطع خطاهای سیستم (فالت‌ها) بالاتر است. ضمن اینکه فیوزها در اندازه‌های موردنیاز برای این کار ازنظر قیمتی به‌صرفه‌تر هستند. علاوه بر این، فیوزهای small form factor  برای I/O ها در شکل ترمینال‌هایی باقابلیت قطع کنندگی استفاده می‌شوند که این کار سبب ایزوله شدن کامل تجهیزات فیلد از تابلوی کنترلی در زمان‌های راه‌اندازی، تست و تعمیرات می‌گردد.

۴ – در شرایط حداقلی، نصب فیوز برای I/O ها باید این‌چنین باشد:

• ماژول‌های ورودی آنالوگ باید داری یک فیوز برای هر ماژول باشند.
• ماژول‌ها/سیگنال‌های خروجی آنالوگ به فیوز نیاز ندارند چون خودشان حفاظت‌شده هستند.
• ماژول‌های ورودی دیجیتال باید داری یک فیوز برای هر ماژول باشند.
• ماژول‌های خروجی دیجیتال باید داری یک فیوز برای هر ماژول باشند.

۵ – مدارک ماژول I/O را در خصوص استفاده از فیوزهای  on-board در آن‌ها بررسی کنید و مطمئن شوید که فیوزهای خارجی متناسب با فیوزها و مدارهای داخلی در ماژول باشد. اگر ماژول‌ها به‌صورت الکترونیکی فیوز شده باشند و یا جریانشان محدودشده باشد، لزومی به استفاده از فیوزهای خارجی نخواهد بود.

۶ – یادتان باشد که در برخی تجهیزات و یا صنایع تولید مواد غذایی محدودیت استفاده از شیشه وجود دارد. بنابراین ممکن است که مجاز به استفاده از فیوزهای شیشه‌ای نباشید.در این‌گونه موارد استفاده از فیوزهای سرامیکی پیشنهاد می‌گردد.

۷- انتخاب فیوز باید با در نظر گرفتن به حداقل رساندن تعداد قطعات یدکی موردنیاز در انبار برای  تعویض آن‌ها در زمان لازم، باشد. ازآنجاکه فیوزها قطعات تعویض شدنی هستند، باید در نظر داشته باشید که اندازه‌های فیوزها طوری انتخاب شود که جایگزین کردنشان آسان باشد. در یک فرمول کلی پیشنهاد می‌شود برای سیگنال‌های ورودی خروجی به جهت حفاظت بهتر از فیوزهای fast-acting (تند سوز) استفاده کنید و برای توزیع تغذیه در تابلو از فیوزهایی با تأخیر زمانی استفاده گردد.

۸ – فیوزهای ۵×۲۰ میلی‌متری رایج‌ترین نوع فیوز مورداستفاده برای فیوز کردن  ورودی/خروجی هستند چون‌که ازنظر ابعادی دقیقاً مناسب استفاده در ترمینال بلاک‌های رایج سنتی هستند. بااین‌حال برخی از مشتریان ممکن است خواهان استفاده از مدل‌های ۰٫۲۵ اینچ در ۱٫۲۵ اینچ باشند. اگر ازنظر بودجه مشکلی ندارید، از نوعی نگه‌دارنده فیوز (Fuse holders) استفاده کنید که دارای نشانگر سوختن فیوز باشند. این نگه‌دارنده‌ها دارای نشانگر بر اساس سطح ولتاژ و نوع ولتاژ دارای انواع مختلف می‌باشند. در تصویر زیر نمونه ای از نسل جدید فیوزهای ریلی جایگزین سوکت ریلی را مشاهده می نمایید. مهمترین مزیت این محصول دارا بودن پایه جهت نصب فیوز ذخیره می باشد.

کارت فیوز با نشانگر فیوز سوخته 

۹ – انتخاب سایز سیم می‌تواند روی سایز فیوز مؤثر باشد. اطمینان حاصل کنید که سایز فیوز انتخاب‌شده از نرخ جریان مجاز در سیم تجاوز نکند چون‌که در هنگام وقوع اضافه جریان، سیم زودتر از فیوز آسیب خواهد دید.

۱۰ – از عواقب نصب فیوز بر روی سیگنال‌های ورودی / خروجی در سیستم‌های Safety آگاه باشید. یک فیوز سوخته (blown) می‌تواند منجر به یک خاموشی (Shutdown) اشتباه در سیستم شود و سبب افزایش دلایل خرابی سیستم می‌گردد. این اتفاق به‌خصوص در سیستم‌های Safety  که I/O ها به‌صورت ریداندانت طراحی نشده باشند، رخ می‌دهد.

منبع: کانال تلگرام شرکت آسام