معرفی کلید دیسکانکتور یا کلید جداکننده

کلید جدا کننده یک تجهیز مکانیکی قطع و وصل است که با نام هایی دیگر مانند سویچ دیسکانکتور، کلید تعمیرات یا کلید ایزولاتور نیز نامیده می شود. کلید جدا کننده قادر است فقط هنگامی یک مدار را قطع یا وصل کند که جریان بارهای مدار قطع شده باشد یا ولتاژ هر یک از قطب های کلید دیسکانکتور تغییرات شدیدی نداشته باشد.

تیغه های کنتاکت کلید جدا کننده می تواند جریان عادی مدار را از خود عبور دهد و برای مدت زمانی مشخص جریان های غیر عادی مانند اتصال کوتاه را نیز تحمل کند.

محل نصب:

طبق استاندارد برای یک خط، تابلو برق یا یک مصرف کننده باید از ترکیب تجهیزات به صورت زیر استفاده کنیم:

• در ابتدایی‌ترین قسمت، باید از یک کلید دیسکانکتور استفاده شود. همانطور که پیش از این عنوان گردید، این کلید نباید تحت بار قطع و وصل گردد و تنها جنبه ایمنی دارد.
• بعد از کلید جداکننده باید از سیستم‌های حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار ( مانند کلید اتوماتیک یا کلید هوایی) استفاده شود. این دسته از تجهیزات برای حفاظت کل تابلو برق استفاده می شود.
• بعد از این کلید ها، انواع کلید های مینیاتوری با توجه به نوع و حساسیت بارها برای حفاظت بخش های مختلف مدار استفاده می شود.این کلید‌ها از گروه قطع و وصل بار بوده و می‌توانند تجهیزات را تحت بار نامی خاموش و روشن کنند.
• در مرحله بعد می توان از تجهیزات حفاظتی خاص مانند کلید های حرارتی، برای حفاظت بارهای موتوری استفاده نمود.
• در انتهایی‌ترین قسمت نیز بار یا مصرف کننده وجود دارد.

کاربرد:

1. در ورودی اصلی برق و انشعاب‌های هر بخش
2. در نزدیکی بار‌ها مانند سیستم‌های تهویه، فن‌ها و …
3. در نقاط انشعابی که مدار از قسمت‌های مختلف برق‌دار می‌شود.
4. در محل‌هایی که ممکن است چند اپراتور هم‌زمان روی مدار یا تجهیزات کار کنند.
5. در سیستم‌هایی که استارت دستگاه بدون هماهنگی ممکن است باعث صدماتی گردد.
6. در محل‌هایی که تجهیزات به‌صورت خودکار و یا کنترل از راه دور کار می‌کنند.
7. در محل‌هایی که ورودی اصلی برق در دسترس اپراتور یا تعمیرکار نیست.

عملکرد دیسکانکتور

دیسکانکتور فاقد مکانیزمی برای حذف قوس الکتریکی می‌باشند و نباید از آن به‌عنوان تجهیزی جهت قطع و وصل کردن مدار در حال کار (تحت بار) استفاده کرد. توجه داشته باشید که این کلید فقط می‌تواند در بی‌باری کامل و یا هنگام عبور جریان‌های بسیار ناچیز قطع و وصل شود؛ به همین علت قبل از قطع دیسکانکتور، باید جریان مدار را توسط کلیدهای دیگر کاهش داده و از عدم عبور جریان مطمئن شویم و سپس اقدام به قطع کلید دیسکانکتور نمود.

علت استفاده از کلیدهای دیسکانکتور

علت استفاده از کلیدها، قطع تمام هادی‌های فعال و جدا کردن تجهیزات از منبع تغذیه اصلی می‌باشد، که در زمان تعمیرات، نوسازی و … مورداستفاده قرار می‌گیرد. دیسکانکتور‌ها به‌صورت نرمال یا ترکیب‌شده با فیوز، با مکانیزم دستی و موتوردار در دسترس هستند. جهت نصب می‌توان این کلید‌ها را در تابلو برق و یا در جعبه‌های استاندارد قرارداد.

شرایط نصب:

1. محل قرارگیری دیسکانکتور و دسته قطع و وصل آن باید در دسترس باشد.
2. در نقطه‌ای از مدار قرار گیرد که تمام هادی‌های فعال را از منبع اصلی قطع کند. در برخی مدل‌ها ترمینال‌هایی جداگانه برای نول و ارت نیز وجود دارد، که پلاتین آن نسبت به پلاتین فاز‌ها زودتر بسته‌شده و دیرتر قطع می‌گردند.
3. وضعیت پلاتین‌ها به‌صورت مستقیم قابل‌دیدن باشد یا کلید دارای نمایشگر قطع و وصل مکانیکی باشد.
4. درصورتی‌که به‌جای دیسکانکتور از کلید ایمنی استفاده شود، باید دارای دسته قرمز و صفحه یا بدنه زرد رنگ باشد.
5. باید امکان استفاده از قفل‌های آویز و تجهیزات نشانه‌گذاری (LockOut, TagOut) وجود داشته باشد تا بتوان کلید را در وضعیت قطع، قفل نمود.

جهت جمع بندی این مقاله، سه کلیپ برای شما عزیزان آماده کرده ایم:

کلیپ۱: آشنایی با بخش‌های گوناگون این کلید

کلیپ۲: بخش های گوناگون سویچ دیسکانکتور فیوزدار

کلیپ۳: معرفی بخش های مختلف یک کلید دیسکانکتور