چاه ارت چیست و چه نکاتی در پیاده سازی چاه ارت باید رعایت گردد؟

ارت (earth) در لغت به معنی زمین و در اصطلاح ” سیستم اتصال زمین” می‌باشد. جهت جلوگیری از برق‌گرفتگی لازم است تا هر نوع جریان الکتریکی به زمین منتقل گردد، این عمل توسط سیستم ارت و چاه ارت انجام می‌پذیرد. سیستم ارت، در زمان اتصالی در مدار یا نشت جریان، از انسان و دستگاه‌ها محافظت می‌نماید.

یک مدار الکتریکی ممکن است به دلایل مختلفی به زمین متصل شده باشد:

• افزایش ایمنی و حفاظت در مدارهای قدرت، در صورت از بین رفتن عایق هادی‌ها
• جلوگیری از افزایش ولتاژ بین مدار و زمین و حفاظت از عایق‌های مدار
• جلوگیری از افزایشالکتریسیته ساکن در هنگام حمل مواد قابل اشتعال یا تعمیر تجهیزات الکترونیکی
• ارت در برخی از انواعتلگراف‌ها و شبکه‌های انتقال زمین به‌تنهایی نقش یکی از هادی‌ها را ایفا می‌کند و به‌عنوان مسیر بازگشت جریان به منبع مورداستفاده قرار می‌گیرد

در اندازه‌گیری مقادیر، از زمین به‌عنوان پتانسیل الکتریکی ثابت (مرجع صفر) استفاده می‌کنند که با توجه به اختلاف پتانسیل هر نقطه از مدار از زمین، مقدار پتانسیل آن قسمت مشخص می‌گردد. یک زمین الکتریکی باید از ظرفیت انتقال جریان مناسبی برخوردار باشد تا بتوان از آن به‌عنوان مبدأ صفر ولتاژ استفاده کرد.

عملکرد سیستم ارتینگ:

• در هنگام اتصال فاز به سیمارت، فیوز مربوط به آن فاز عمل کرده و قطع می‌گردد.
• در هنگام اتصال نولبه سیم ارت یا برق‌گرفتگی، فیوز محافظ جان، ۳۰ میلی‌آمپر نشتی جریان به بالا را قطع می‌کند و باعث قطع کامل جریان فاز و نول می‌شود.
• الکتریسیته ساکن نیز توسط سیستم ارت به زمین منتقل می‌گردد.

توجه: سیم ارت و سیم نول به‌ظاهر ازنظر اینکه بی‌برق هستند بسیار به یکدیگر شبیه هستند ولی در عمل دوسیم مستقل از هم و عملکردی متفاوت از یکدیگر دارند و هیچ‌گاه نباید به‌عنوان جایگزین یکدیگر استفاده گردند.

مزایای استفاده از سیستم ارتینگ

• حفاظت و ایمنی نیروی انسانی
• حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
• حذف ولتاژ اضافی
• جلوگیری از ایجاد ولتاژ تماسی
• جلوگیری از ایجاد ولتاژهای ناخواسته و حذف اثرات صاعقه

انواع چاه ارت و نحوه احداث

به‌طور کلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد:

1. زمین عمقی : در این روش که یک روش معمول می‌باشد از چاه برای اجرای سیستم ارتینگ استفاده می‌شود .
2. زمین سطحی : در این روش سیستم ارت در سطح زمین یا در عمق حدود ۸۰ سانتیمتر اجرا می‌گردد.

تست چاه ارت با روشهای مختلف

1.  با استفاده از یک عدد ترانسفورماتور ایزوله و یک عدد ولت‌متر و یک عدد آمپرمتر: در این روش آزمودن چاه ارت سوندها در زمین قرارداده می‌شود، سپس آمپرمتر را با ثانویه ترانس سری نمایید و یک سر آزاد ترانس را به سیم چاه ارت متصل نموده و یک سر آمپرمتر را به سوند آخر وصل نمایید. یک سر ولت‌متر را به سیم چاه ارت و سر دیگر آن را به سوند اول وصل نمایید سپس اولیه ترانس ایزوله را به برق ۲۲۰ ولت وصل نمایید و مقدار ولت به‌دست‌آمده را بر مقدار عدد آمپرمتر تقسیم نمایید . مقدار به‌دست‌آمده,مقاومت چاه ارت می‌باشد.
2. با ارت تستر یا مگر: این روش به این صورت می‌باشد که با استفاده از ۳ عدد میله، یکی به سیم ارت وصل می‌شود و ۲تای دیگر را در فواصل  ۱۰ و۲۰ متری  بعد از چاه ارت کوبیده می‌شود و سپس مقاومت زمین اندازه‌گیری می‌گردد.
3. با فیوز مینیاتوری:یک سر فیوز را به برق وصل می‌کنیم و سر دیگر فیوز را برای یک‌لحظه به سیم خروجی ارت وصل می‌کنیم. اگر فیوز قطع شد چاه ارت مقاومت استاندارد دارد.

برقراری اتصالات

جهت جمع بندی این مقاله، دو کلیپ برای شما عزیزان آماده کرده ایم:

کلیپ ۱ : تست وجود چاه ارت و اندازه گیری مقاومت حلقه

قطع شدن ارت یا ضعیف شدن سیستم نول می تواند روی مصرف کننده های تکفاز حساس مانند کامپیوترها، USP و… اثر گذار باشد. برای تست های معمول می توان از دستگاه های مولتی فانکشن استفاده کرد که با توجه به برند و مدل می توانند تست هایی از قبیل صحت اتصال فاز، نول و ارت، میزان ولتاژ، مقاومت ارت، ولتاژ تماس، تست بریکرهای نشتی جریان، تست عایقی و … را انجام دهند.