آموزش مدار فرمان به زبان ساده

یک سیستم الکتریکی  متشکل از تابلو برق و تجهیزات بوده که خود از اجزای مختلفی تشکیل‌شده است. شاکله اصلی و بنیادی هر سیستم الکتریکی، مدارهای فرمان و قدرت بوده که باوجود ظهور تکنولوژی PLC نیز همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. لذا هر مهندس و تکنسین برق صنعتی که دنبال یادگیری و طراحی تابلو برق است، لازم است تا ابتدا اصول طراحی مدار فرمان را یاد گیرد. در این مقاله به‌صورت جامع و کامل با اصول و نکات طراحی مدار فرمان آشنا خواهید شد.

جزوات و کتاب آموزش مدار فرمان

کتاب شماره ۱:

این کتاب تقریباً همه مفاهیم برق صنعتی درجه‌یک و دو را پوشش می‌دهد. این جزوه به همت مهندس محسن عابدی با عنوان ” مدارات فرمان در برق صنعتی” تهیه‌شده است. سرفصل‌های این کتاب کم‌نظیر عبارت‌اند از:

• فصل اول : مدارات کنترل، کنترل دستی، عملکرد اتوماتیک، المان‌های کنترل
• فصل دوم، علائم مورداستفاده در مدارات فرمان: در این فصل با علائم کنتاکت، کلید و کلیدهای فشاری، کویل، رله اضافه‌بار، پایلوت‌ها و دیگر علائم اختصاری آشنا خواهید شد
• فصل سوم، کلیدها و ادوات مورداستفاده در مدارات فرمان و قدرت: وسایل کنترل ساده، انواع کلیدهای ساده، کلید اهرمی ساده، کلید غلتکی، کلیدهای سلکتوری، شستی‌های فشاری، کلیدها و استارترهای دستی موتورها، استارتر دستی دو پل، کلید استوانه‌ای معکوس کننده، کلید اصلی، چراغ پایلوت یا لامپ سیگنال، میکرو سوئیچ، تایمرها، تایمر موتوردار، تایمر الکترونیکی، تایمر پنوماتیک، تایمر حرارتی، کلیدهای فشار و ساختمان آن، عملکرد کلید فشار در یک مثال عملی، رنج فشار در کلیدهای فشار، عملکرد معکوس کلید فشار، ترانسفورماتورهای کنترل
• فصل چهارم، مدارات قدرت و مدارات فرمان: دیاگرام خطی، قرائت یک دیاگرام خطی، مدار قدرت و مدار فرمان، بارها و اجزا کنترلی، اتصال اجزای کنترل، شماره‌گذاری خطوط، استفاده از شستی فشاری در مدار، استفاده از چراغ پایلوت در مدار قدرت و فرمان، موارد استفاده تایمر
• فصل پنجم، حفاظت اضافه‌بار و رله‌های مربوطه: ایجاد حرارت توسط عبور جریان، اتصال کوتاه و استفاده از رله مغناطیسی، مواقع بروز اضافه‌بار، اضافه‌بار موقتی ناشی از جریان راه‌اندازی، حفاظت اضافه‌بار، رله‌های اضافه‌بار، کلاس تریپ، استفاده از رله اضافه‌بار در مدار موتور، رله‌های اضافه‌بار بی متال، جبران دمای محیط در رله اضافه‌بار، رله اضافه‌بار جبران شده با بی‌متال کلاس
• فصل ششم، کنتاکتورها و استارترهای مغناطیسی: ساختمان کنتاکتور و اصول عملکرد آن، مشخصات کنتاکتور ،رله اضافه‌بار، استارتر موتور، استارتر موتور در مدار فرمان، مقادیر نامی استارترها بر اساس استانداردهای موجود، NEMA استاندارد، IECاستاندارد، انتخاب رله اضافه‌بار در استارترها
• فصل هفتم، رله‌های کنترلی: عملکرد رله‌های کنترلی، آرایش کنتاکت‌ها در رله‌های کنترلی، استفاده از رله کنترلی در مدار فرمان، رله‌های کنترلی ساخت زیمنس، رله‌های کنترلی ،رله‌های همه‌منظوره یا رله‌های، رله‌های زمانی، رله تأخیری روشن- بسته شونده با زمان، رله تأخیری روشن – باز شونده با زمان ،رله تأخیری خاموش- باز شونده با زمان، رله تأخیری خاموش- بسته شونده با زمان ،کنتاکت‌های لحظه‌ای در رله‌های زمانی
• فصل هشتم، راه‌اندازی و تغییر جهت موتورها به‌وسیله کنتاکتور: راه‌اندازی موتورهای القایی، راه‌اندازی و تغییر جهت موتورها با استفاده از کلیدهای ساده ،راه‌اندازی موتور با اتصال مستقیم ،راه‌اندازی موتور با استفاده از کلید ستاره – مثلث ،تغییر جهت الکتروموتور سه فاز، کنترل سرعت و تغییر جهت موتورها با استفاده از کنتاکتورها ،روش سیم‌پیچی مجزا، روش تغییر قطب، تغییر جهت موتورهایAC ،تغییر جهت گردش در موتورهای تک‌فاز ،سه فاز با استفاده از کنتاکتورها ،راه‌اندازی با ولتاژ کامل و راه‌اندازی با ولتاژ کاهش‌یافته ،راه‌اندازی توسط اتو ترانسفورماتور ،استارترهای با سیم‌پیچ جداگانه ، استارترهای ستاره – مثلث ،استارتر با مقاومت اولیه ،راه‌اندازی به روش اضافه کردن مقاومت در سیم‌پیچی رتور ،راه‌اندازی موتور دالاندر ،کنترل‌کننده‌های کاهش ولتاژ از نوع حالت‌جامد، نمونه‌های صنعتی از استارترهای نرم ساخت زیمنس ،راه‌انداز نرم مدلSiRIUS 3R، راه‌انداز نرم مدلSIKO START، راه‌اندازی موتورهای تک‌فاز با استفاده از کنتاکتورها، ترمز در موتورهای القایی، ترمز مکانیکی با استفاده از نیروی الکترومغناطیس، ترمز با استفاده از نیروی فشار مخالف، ترمز الکترودینامیکی یا استفاده از جریان پیوسته
• فصل نهم، کنترل به‌وسیله ماژول منطقی LOGO: ماژول منطقی LOGO، عملکرد LOGO، ویژگی‌های طراحی
• فصل دهم، آشنایی با مدارات فرمان و قدرت ماشین‌های صنعتی: ماشین مته-دریل، ماشین مته دستی، ماشین مته رومیزی، ماشین مته پایه‌دار، ماشین مته ستونی، ماشین تراش، راه‌اندازی ماشین‌های تراش، ماشین‌های صفحه‌تراش ،راه‌اندازی ماشین صفحه‌تراش، ماشین فرز ،ماشین پرس ،ماشین قیچی –گیوتین ،راه‌اندازی ماشین قیچی ،ماشین قلاویز زنی اتوماتیک

دانلود کتاب “مدارات برق در برق صنعتی” تالیف محسن عابدی

کتاب شماره ۲:

یک درسنامه کامل و فوق‌العاده از مهندس سجاد محمدی که تمرکز آن بیشتر بر کارهای عملی و مدارهای واقعی است تا بحث تئوری مدار فرمان. در این جزوه کم‌نظیر خواهید دید:

• مدار فرمان:آشنایی با اجزای مدار، مدار راه‌اندازی لحظه‌ای موتور از ۱ و ۲ نقطه، راه‌اندازی دائم موتور از ۱و۲ نقطه، پرس لحظه‌ای و دائم، یکی پس از دیگری دستی و خودکار، یکی به‌جای دیگری دستی و خودکار، انواع راه‌اندازی‌های چپ‌گرد و راست‌گرد( ۱۴ نوع مختلف)، مدار کوره، کنترل دما، چراغ چشمک‌زن، انواع مدار ستاره مثلث( ۷نوع مختلف)، انواع ران اندازی موتورهای دو سرعته و دالاندر( ۲۱ مدار مختلف)، راه‌اندازی موتور سه فاز، ترمز، انواع راه‌اندازی ۲ضرب و ۳ضرب و چهارضرب ( ۱۴ نوع مختلف)
• آشنایی با لوگو زیمنس: آشنایی با سخت‌افزار، نرم‌افزار، ماژول‌های جانبی و …
• برنامه‌نویسی لوگو: آشنایی با زبان‌های برنامه‌نویسی لوگو
• کار عملی با لوگو: راه‌اندازی لحظه‌ای و دائم موتور، یکی پس از دیگری، یکی به‌جای دیگری، چپ‌گرد- راست‌گرد، ستاره مثلث و …

دانلود “درسنامه تخصصی مدار فرمان”، تالیف سجاد محمدی

جزوه شماره ۱:

این جزوه یکی از جزواتیست که در فنی‌و‌حرفه‌ای تدریس می‌شود.

سر فصل

• علائم اختصاری مورداستفاده در مدار فرمان
• آشنایی با تجهیزات حفاظتی
• نقشه مسیر جریان و مونتاژ
• راه‌اندازی دو موتور سه فاز یکی پس از دیگری
• راه‌اندازی موتور سه فاز به‌صورت ستاره مثلث
• راه‌اندازی موتور سه فاز به‌صورت ستاره مثلث باقابلیت تغییر جهت گردش موتور(چپ‌گرد راست‌گرد ستاره مثلث)
• راه‌اندازی موتور دالاندر
• راه‌اندازی و تغییر جهت گردش موتور دالاندر
• دالاندر با تغییر دور اتوماتیک و تغییر جهت گردش
• راه‌اندازی موتور سه فاز با رتور سیم‌پیچی با حلقه‌های لغزنده به‌صورت دستی
• راه‌اندازی موتور سه فاز با رتور سیم‌پیچی با حلقه‌های لغزنده به‌صورت دستی و خودکار
• آشنایی با کنتاکتور
• راه‌اندازی موتورهای سه فاز با کلیدهای اهرمی ، غلتکی و زبانه‌ای
• مثال‌هایی برای طراحی مدار

دانلود جزوه شماره۱ مدار فرمان

جزوه شماره دو:

در این جزوه که به همت گروه مهندسی ثمین تهیه‌شده است با مهم‌ترین نکات طراحی مدار فرمان تابلو برق آشنا خواهید شد:

دانلود ۳۵ نکته در طراحی مدار فرمان

جزوه شماره ۳

جزوه‌ای ارزشمند از مهندس محمد باقری اصفهانی که در آن نحوه تبدیل مدار فرمان به برنامه PLC آموزش داده‌شده است. در این جزوه ابتدا مدار ترسیم‌شده و سپس برنامه PLC آن نوشته‌شده است.

مدارهایی که در این جزوه آموزش داده‌شده است:

مدار راه‌اندازی موتور ساده

مدار راه‌اندازی چپ‌گرد – راست‌گرد

مدار راه‌اندازی ستاره مثلث دستی و خودکار

آموزش تبدیل مدار فرمان به برنامه PLC

جزوه شماره ۴:

در این جزوه با ۷۰۰ نکته مهم در برق صنعتی اشنا خواهید شد.

دانلود جزوه ۷۰۰نکته در برق صنعتی

نرم‌افزار طراحی مدار فرمان

نرم‌افزار و شبیه‌ساز CADe_SIMU برای شبیه‌سازی مدارهای فرمان و قدرت و PLC می‌باشد. این شبیه‌ساز بسیار کم‌حجم و کاربری آن بسیار ساده و آسان است، که برای رسم و شبیه‌سازی مدارهای فرمان و قدرت عالی می‌باشد. از قابلیت و ویژگی‌های نرم‌افزار CADe_SIMU می‌توان به شبیه سازی مدار فرمان، شبیه‌سازی مدارات قدرت، عیب‌یابی مدار، حالت مانیتورینگ هنگام شبیه‌سازی و… نام برد. در نسخه جدید این نرم‌افزار (ورژن ۳٫۰) دو PLC لوگو و سری ۱۲۰۰ زیمنس نیز اضافه‌شده است.

دانلود نرم‌افزار و آموزش کامل CADe_SIMU

حرفه‌ای‌ترین و تخصصی‌ترین نرم‌افزار در این زمینه نیز بدون شک EPLAN است. این نرم‌افزار یکی از کامل‌ترین و پرطرفدارترین نرم‌افزارهای طراحی نقشه‌های برق صنعتی هست. EPLAN نرم‌افزاری حرفه‌ای و جامع برای برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه‌های اتوماسیون، طراحی و ایجاد نقشه‌های مربوط به دستگاه‌های کنترلی، هیدرولیکی، پنوماتیکی و نیز طراحی نقشه‌های بخش‌های مختلف تولید می‌باشد.

آموزش طراحی مدار فرمان با EPLAN

فیلم آموزش مدار فرمان

در این فیلم با انواع راه‌اندازی موتور آشنا خواهید شد:

در فیلم زیر که به همت مهندس بازگیر تهیه شده است، ابتدا با اصول طراحی مدار فرمان آشنا خواهید شد و سپس یکی از مدارهای تدریس شده در CADe_SIMU ترسیم خواهد شد: